کمک پرستاران با ارائه مراقبت‌های اولیه و برقراری ارتباط موثر، نقش حیاتی در آرامش و بهبودی بیماران دارند و برای فعالیت در این حوزه نیازمند مهارت‌های خاص، آموزش‌های تخصصی و شرایط جسمی و روانی مناسب هستند.
چکیده مقاله
کمک پرستاران با ارائه مراقبت‌های اولیه و ایجاد ارتباط موثر، به بیماران کمک می‌کنند تا در محیط‌های درمانی احساس آرامش کنند. وظایف آنها شامل کمک در امور روزمره، نظارت بر علائم حیاتی، جمع‌آوری نمونه‌ها، آماده‌سازی بیماران برای عمل جراحی و ترخیص است. تفاوت اصلی میان وظایف کمک پرستار و پرستار در این است که کمک پرستاران عمدتاً در بخش خدمات به بیماران فعالیت می‌کنند، در حالی که پرستاران با دانش پزشکی گسترده‌تر، مسئولیت‌های پیچیده‌تری دارند. در ایران، کمک پرستاران با گذراندن دوره‌های تخصصی میتوانند در مراکز درمانی مشغول به کار شوند. این شغل در کشورهای دیگر مانند آلمان و کانادا نیز دارای فرصت‌های شغلی و درآمد بالایی است. برای تبدیل شدن به یک کمک پرستار ماهر، علاوه بر دوره‌های تئوری، گذراندن دوره‌های عملی در بیمارستان ضروری است.
کمک پرستار چه کسی است؟
کمک پرستاران یا بهیاران، اعضای ارزشمندی از تیم مراقبتی هستند که در خط مقدم خدمت‌رسانی به بیماران قرار دارند. آنها با برخورداری از مهارت‌های خاص در زمینه مراقبت‌های اولیه، به بیماران کمک می‌کنند تا در محیط بیمارستان احساس آرامش و امنیت بیشتری داشته باشند. برخلاف پرستاران و پزشکان، وظایف بهیاران عمدتا بر مراقبت‌های روزمره و ایجاد ارتباط موثر با بیماران متمرکز است. به همین دلیل، بهیاران باید علاوه بر مهارت‌های فنی، دارای توانایی برقراری ارتباط موثر و ایجاد فضای آرامش بخش برای بیماران باشند تا بتوانند در روند بهبودی آنها نقش موثری ایفا کنند.
بهیاری شغلی است که نیازمند تلاش و پشتکار فراوان است. بهیاران در محیط‌هایی مانند بیمارستان‌ها، خانه‌های بهداشت، مراکز بهداشتی روستایی و اورژانس‌ها مشغول به کار هستند و شرایط کاری آنها گاهی سخت و طولانی است و آنها ممکن است در موقعیت‌های چالش‌برانگیزی قرار گیرند. با این حال، یک بهیار حرفه‌ای باید با حفظ آرامش و روحیه خود، به وظایف مهمش ادامه دهد.
بهیاران، به عنوان دستیاران پزشک، تحت نظر پزشک معالج فعالیت می‌کنند. این افراد با گذراندن دوره‌های تخصصی، مهارت‌های لازم برای کمک به بیماران را کسب می‌کنند. برخی از بهیاران نیز با رعایت شرایط خاصی امکان تغییر رشته به پرستاری و ارائه خدمات پیچیده‌تر را دارند که شرایط و ضوابط این تغییر رشته هر ساله توسط مراجع ذی‌ربط اعلام می‌شود. همچنین وظایف بهیاران بسیار متنوع است و بسته به نیاز بخش و نظر پزشک، به هر یک از آنها وظایف خاصی محول می‌شود. به عبارت دیگر، تقسیم کار بین بهیاران بر اساس تخصص و مهارت آنها و همچنین تشخیص پزشک انجام می‌شود. به طور کلی، بهیاران در انجام امور درمانی، مراقبتی و اداری به تیم پزشکی کمک می‌کنند.
کمک پرستار یا بهیار چه وظایفی دارد؟
حضور بهیاران در محیط درمانی با وظایف متعددی همراه است که از سایر اعضای تیم پرستاری متفاوت است. به صورت کلی؛ وظایف آنها شامل امور زیر می‌شود، که بر اساس منشور حقوق مبتنی بر پرستاری در روز پرستار به دقت تعریف شده‌اند:
1. دریافت دستورات از سرپرستار یا پزشک.
2. کمک در فرآیندهای پذیرش، ترخیص و انتقال بیماران داخل و خارج بیمارستان.
3. ارائه خدمات بهداشتی مانند مراقبت از پوست و مو و بهداشت دهانی برای بیماران.
4. کمک در تغذیه بیمارانی که نیاز به کمک در خوردن دارند یا از طریق لوله معده تغذیه می‌شوند.
5. تهیه و توزیع لوازم بهداشتی مورد نیاز برای بیماران.
6. کمک به تثبیت دمای بدن با استفاده از پاشویه، دارو و سایر وسایل.
7. مرتب‌سازی تخت‌ها و برانکارد مددجویان.
8. کمک به مددجویان فاقد توانایی راه رفتن برای انجام امور روزمره.
9. نظارت و ثبت علائم حیاتی از جمله نبض و سطح اکسیژن بدن.
10. جمع‌آوری نمونه‌های آزمایشگاهی مانند خون.
11. حضور در تحویل شیفت به بهیاران دیگر و گزارش اقدامات انجام شده.
12. برقراری ارتباط موثر با مددجویان و گزارش وضعیت آنها به مسئولان.
13. ثبت دقیق مراقبت‌های ارائه شده به مددجویان در پرونده‌های آنها.
14. آماده‌سازی قبل و بعد از عمل جراحی بر اساس استانداردهای پرستاری.
15. آماده‌سازی بیمار برای ترخیص.
16. حفظ حقوق بیمار شامل برقراری ارتباط با آن، آماده‌سازی برای معاینه، حفظ حریم شخصی و تهیه محیط مناسب برای معاینه.
17. آماده‌سازی و ضدعفونی وسایل مورد نیاز برای معاینه.
18. تغییر پانسمان، انجام نوار قلب، برداشتن بخیه، تزریقات مختلف و کمپرس‌ها تحت نظارت مسئول شیفت.
19. کمک در برنامه‌های توانبخشی مددجویان مانند استفاده از ابزارهای توانبخشی.
20. ارائه مراقبت‌های لازم برای جسد بر اساس موازین شرعی.
21. حفظ امنیت بیمار جهت جلوگیری از وقوع حوادث.
22. شرکت در کلاس‌های آموزشی و دوره‌های بازآموزی.
23. انجام دستورات سرپرست شیفت با دقت و مراعات کامل نیازهای بیمار.
این 22 مورد، وظایف اساسی بهیاران است که هر یک از آنها نیازمند دانش و مهارت خاصی برای انجام آن با دقت و به‌طور حرفه‌ای هستند.
شروط فعالیت به عنوان کمک پرستار
برای فعالیت به عنوان کمک پرستار، شرایط خاصی وجود دارد که باید رعایت شود:
محدودیت سنی: یکی از مهم‌ترین شروط برای ورود به حرفه کمک پرستاری، محدودیت سنی است. این شغل به دلیل وظایف و مسئولیت‌های آن، نیازمند افراد در رده سنی خاصی است. به‌طور کلی، افراد بین ۱۸ تا ۳۲ سال امکان فعالیت در این حرفه را دارند.
سلامت جسمی و روانی: وضعیت سلامت جسمانی و روانی نیز از شروط اساسی برای کمک پرستاران است. به دلیل شرایط خاص شغلی، از جمله تعامل با بیماران و خانواده‌هایشان در موقعیت‌های بحرانی، فرد باید از سلامت کامل برخوردار باشد. همچنین صبر و تحمل بالا برای مقابله با استرس‌های محیط کار و ارتباط مؤثر با بیماران بسیار اهمیت دارد.
مهارت‌های ارتباطی: کمک پرستاران باید توانایی برقراری ارتباط مناسب با بیماران و خانواده‌هایشان را داشته باشند. این امر شامل داشتن ظاهری آراسته، خوش‌رفتاری و خوش‌صحبتی است تا بتوانند از لحاظ روانی نیز به بیماران کمک کنند.
سایر مهارت‌ها: از دیگر مهارت‌های ضروری برای کمک پرستاران می‌توان به توجه به جزئیات، توانایی خواندن و درک دستورالعمل‌های پزشکی، مهارت‌های ارتباط نوشتاری و شفاهی قوی، انعطاف‌پذیری در انجام وظایف مختلف، همکاری تیمی و دانش کافی در زمینه پزشکی اشاره کرد.
تفاوت کمک پرستاری (بهیاری) با پرستاری در چیست؟
آیا کمک پرستار می تواند پرستار شود؟ این سوالی است که بسیاری از متقاضیان شغل کمک پرستاری می پرسند. همانطور که گفتیم؛ بهیاران یا کمک پرستاران، بیشتر در بخش خدمات به بیماران مشغول به کار هستند. این خدمات باید به دقت و طبق قوانین و دستورالعمل‌های مربوط انجام شوند و پرستاران، با اجرای خدمات پزشکی و بهره‌گیری از دانش پزشکی خود، وظایفی مانند انجام آزمایشات، بررسی و ثبت وضعیت بیماران و گزارش‌دهی و مراقبت‌های اولیه را به بهیاران واگذار می‌کنند. بهیاران، به عنوان همکارانی که وظایف درمانی پزشکان و پرستاران را تکمیل می‌کنند، به منظور ایجاد راحتی و آرامش بیشتر بیماران در مراکز درمانی و بیمارستان‌ها فعالیت می‌کنند.
همچنین از آنجایی که یکی از چالش‌های عمده در سیستم درمانی، مشغله بیش از حد پرستاران و در نتیجه، تاخیر در رسیدگی به بیماران است؛ برای حل این مشکل، ایجاد یک سیستم نظارتی مستمر و دقیق، بسیار ضروری می‌باشد. این سیستم باید مسئولیت ثبت لحظه به لحظه وضعیت بیماران و گزارش‌دهی به موقع آن را بر عهده داشته باشد. علاوه بر این، قوانین بهیاری که توسط وزارت بهداشت تدوین شده، نقش مهمی در حفظ بهداشت محیط و بیماران ایفا می‌کند. آموزش‌های تخصصی بهیاران نیز در این زمینه از اهمیت بالایی برخوردار است و اجرای آنها برای تضمین کیفیت خدمات درمانی امری حیاتی است.
بهیاران همچنین با برقراری ارتباطی صمیمانه و عمیق‌تر با بیماران و خانواده‌هایشان میتوانند نیازهای پنهان و نکات ظریفی را که شاید از نظر دیگران پنهان مانده است، شناسایی کنند. این ارتباط نزدیک، نه تنها به بهبود روحیه بیمار کمک می‌کند، بلکه به بهیار فرصت می‌دهد تا با اطلاع‌رسانی دقیق به سرپرست خود، در ارائه خدمات بهتر و هدفمندتر نقش موثری ایفا کند. اهمیت این ارتباط نزدیک در محیط‌های مختلف درمانی بیشتر نمایان می‌شود؛ چراکه بهیاران با ارتقای توانمندی‌های خود، میتوانند در هر شرایطی بهترین پاسخ را به نیازهای بیماران ارائه دهند.
همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم؛ کمک پرستار یا بهیار بیشتر نقش دستیار پزشک را ایفا می‌کند و از نظر قانونی نیز جزو کادر پزشکی محسوب می‌شود. اما در عمل و در محیط بیمارستان، بهیارها اسکراب پزشکی متفاوت می‌پوشند و زیر نظر مستقیم پرستاران فعالیت می‌کنند. این یعنی در حالی که بهیارها از نظر تخصصی به پزشک نزدیک‌ترند، اما از نظر سلسله مراتب سازمانی در بیمارستان، تحت فرمان پرستاران قرار می‌گیرند.
اما پرستاران با گذراندن دوره‌های بالینی طولانی در بیمارستان‌ها، به دانش و مهارت‌های تخصصی‌تری در زمینه مراقبت از بیمار دست می‌یابند. از سوی دیگر، آموزش بهیاران بیشتر بر روی مهارت‌های اورژانسی و کمک‌های اولیه متمرکز است تا بتوانند در شرایط اضطراری و محیط‌های سیار به بیماران خدمت‌رسانی کنند. علاوه بر این‌ها؛ پرستاران معمولا در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی مشغول به کار هستند. اما بهیاران با دامنه وظایفی گسترده‌تر، علاوه بر بیمارستان‌ها، در مکان‌های دیگری مانند مراکز نگهداری سالمندان، اورژانس‌ها، خانه‌های بیماران و حتی مراکز مراقبتی نیز میتوانند فعالیت کنند.
وضعیت کمک پرستاری در ایران چگونه است؟
کسانی که به دنبال اطلاعات کاملی درباره وظایف کمک پرستار هستند، قطعا می‌خواهند بدانند که برای موفقیت در این شغل پر اهمیت در ایران چه باید کرد. گذراندن دوره‌های آموزشی تخصصی، کلید موفقیت یک کمک پرستار است. با شرکت در این دوره‌ها، نه تنها دانش خود را افزایش می‌دهید، بلکه مهارت‌های عملی لازم برای ارائه خدمات باکیفیت به بیماران را نیز کسب می‌کنید. این امر به شما کمک می‌کند تا به عنوان یک نیروی حرفه‌ای شناخته شده و درآمد مناسبی داشته باشید.
کمک پرستاران، با وجود جایگاهی پایین‌تر از سایر پرسنل درمان، نقش بسیار مهمی در مراقبت از بیماران ایفا می‌کنند. وظایف این گروه با سایر کارکنان متفاوت است و معمولا شامل کارهای روزمره و مراقبت‌های اولیه از بیماران می‌باشد. خوشبختانه، مراکز درمانی دولتی و خصوصی، فرصت‌های شغلی مناسبی را برای کمک پرستاران ماهر و آموزش دیده فراهم کرده‌اند. با این حال، هنگام ورود به این حرفه، توجه به شرایط سنی تعیین شده توسط مراکز درمانی، ضروری است.
میزان حقوق کمک پرستار چقدر است؟
حقوق کمک‌پرستاران در سال ۱۴۰۳ در کشورهای مختلف، بسته به محل خدمت، تجربه کاری و نوع مرکز درمانی، متفاوت است. کشورهای پیشرفته به دلیل نیاز بالای خود به نیروی بهداشت و درمان، حقوق نسبتاً مناسبی برای کمک‌پرستاران در نظر گرفته‌اند.
طبق گزارش حقوق و دستمزد که توسط شورای عالی کار منتشر شد، در سال ۱۴۰۳، حداقل حقوقی که کمک‌پرستاران در ایران دریافت کرده‌اند حدود ۹ میلیون تومان و حداکثر آن حدود ۲۲.۵ میلیون تومان بوده است. این مبلغ تحت تاثیر عواملی چون تخصص، سابقه کار، محل خدمت و سطح تحصیلات قرار دارد و در بسیاری از موارد می‌تواند افزایش یابد. به علاوه، در برخی مراکز درمانی خصوصی یا تخصصی، امکان دریافت مزایا و اضافه‌کاری نیز وجود دارد که می‌تواند حقوق نهایی را افزایش دهد.
وضعیت رشته کمک پرستاری در کشورهای دیگر چگونه است؟
برای اینکه دقیقا بدانیم یک کمک پرستار چه کارهایی انجام می‌دهد، می‌خواهیم نگاهی هم به شرایط کاری این شغل در کشورهای مختلف بیندازیم. مثلا در آلمان، پرستاران و کمک پرستاران جایگاه بسیار مهمی دارند و درآمد خوبی هم می‌گیرند. به همین دلیل، خیلی‌ها دوست دارند با مدرک کمک پرستاری به آلمان بروند. البته برای این کار، تسلط کامل به زبان آلمانی ضروری است. پس اگر به فکر مهاجرت هستید و به کارهای مراقبتی علاقه دارید، کمک پرستاری می‌تواند یک گزینه عالی باشد. در کانادا نیز، شغل کمک پرستاری از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و این افراد نه تنها از فرصت‌های شغلی مناسبی برخوردارند، بلکه حقوق و مزایای خوبی نیز دریافت می‌کنند. اگر شما نیز با مدرک کمک پرستاری قصد مهاجرت به کانادا را دارید، باید به الزامات و پیش نیازهای مهاجرتی این کشور توجه ویژه‌ای داشته باشید.
کمک پرستارها چه دروسی را باید بگذرانند؟
برای درک بهتر نقش کمک پرستار، علاوه بر وظایف اصلی، آشنایی با دروس آموزشی این رشته ضروری است. افرادی که قصد ورود به این حرفه را دارند باید دوره‌هایی را بگذرانند که در آنها با مباحثی همچون کمک‌های اولیه، نحوه صحیح جا به جایی بیماران، اصول اولیه بهیاری، نظافت بیماران، اصطلاحات تخصصی پزشکی، کنترل عفونت، روش‌های تجویز دارو، داروشناسی، مراقبت از کودکان بیمار، بیماران جراحی و همچنین بیماران بخش زنان آشنا شوند. این دروس به کمک پرستاران کمک می‌کند تا با دانش و مهارت کافی، خدمات مورد نیاز بیماران را ارائه دهند. کمک پرستاران علاوه بر دانش تئوری، با گذراندن دوره‌های عملی در محیط‌های بیمارستانی نیز، تجربه‌های ارزشمندی کسب می‌کنند. این افراد طی کارآموزی ۵ روز در هفته و به مدت ۶ ساعت، در بخش‌های زیر به بیماران خدمت‌رسانی می‌کنند:
- کارآموزی در اورژانس
- کارآموزی در بخش زنان
- کارآموزی در بخش داخلی
- کارآموزی در بخش روانی
- کارآموزی در بخش اطفال
کمک پرستارها در چه مکان هایی میتوانند فعالیت داشته باشند؟
همانطور که می دانید؛ کمک پرستاران نقش‌های مهم و متنوعی دارند و در مکان‌های مختلفی به کار گرفته می‌شوند. این افراد حدود یک سوم از پرستاران خانگی را تشکیل می‌دهند و بسته به محیط کاری، وظایفشان متفاوت خواهد بود. در ادامه، به معرفی برخی از مکان‌هایی که کمک پرستاران میتوانند فعالیت داشته باشند پرداخته‌ایم:
1. موسسات یا نهادهای پرستاری: این مراکز بیشتر برای مراقبت طولانی‌مدت از بیماران طراحی شده‌اند. کمک پرستاران در این مکان‌ها باید علاوه بر انجام مراقبت‌های پزشکی، ارتباطی دوستانه با بیمار برقرار کنند تا از بهبود روانی او نیز اطمینان حاصل شود.
2. بیمارستان‌ها: در بیمارستان‌های جراحی، سرعت کار بیشتر است و کمک پرستار باید تعداد بیشتری از بیماران را تحت نظر داشته باشد. در این محیط‌ها نیاز به عملکرد سریع‌تر و دقت بالاتر دارند.
3. مراقبت در منزل: وظایف کمک پرستار در منزل شامل جمع‌آوری نمونه‌ها، گرفتن علائم حیاتی، اطمینان از آرامش بیمار، تجویز دارو و گزارش وضعیت بیمار است. همچنین مهم‌ترین مسئولیت کمک پرستار در خانه، اطلاع‌رسانی سریع و دقیق مشکلات بیمار به پزشکان و پرستاران مربوطه است تا مشکلات به موقع رفع شوند.
4. خانه سالمندان: سالمندان، مانند کودکان، نیاز به مراقبت‌های ویژه و صبوری دارند. کمک پرستار در این مکان‌ها باید با دقت و محبت فراوان از سالمندان مراقبت کند و همانند یک مادر از آنها حمایت نمایند.
رنگ لباس کمک پرستار
تونیک و شلوار کمک پرستاران معمولا به رنگ کرم است و در برخی بیمارستان‌ها طیف‌های آبی نیز استفاده می‌شود. این رنگ‌ها در محیط بیمارستان نه تنها نشان دهنده تمیزی و حرفه‌ای بودن کمک پرستاران هستند، بلکه در ایجاد حس اعتماد و اطمینان برای بیماران نیز نقش مهمی ایفا کرده و به تقویت ارتباط بین بیماران و کادر درمان کمک می‌کنند.
نتیجه‌گیری:
کلاه حجاب پزشکی با ویژگی‌هایی مانند راحتی، تنفس‌پذیری و طراحی مناسب برای استفاده در محیط‌های پزشکی و بهداشتی، انتخابی ایده‌آل برای حرفه‌ای‌ها است. این محصول به دلیل راحتی در استفاده و جنس مناسب، می‌تواند در طول روزهای کاری طولانی به کاربران کمک کند تا احساس راحتی داشته باشند. با توجه به اهمیت حفظ بهداشت و راحتی در محیط‌های پزشکی، انتخاب کلاه حجاب با کیفیت بالا بسیار مهم است. پیشنهاد می‌شود که هنگام خرید، به جزئیات محصولات و ویژگی‌های آنها توجه ویژه‌ای داشته باشید تا بهترین تجربه را در محیط کار خود داشته باشید.
رایج‌ترین سوالات شما در مورد وظایف کمک پرستار:
1. آیا کمک پرستار مجاز به دادن دارو به بیمار است؟
پاسخ: بله. در برخی موارد، کمک پرستار می‌تواند به دستور پرستار مسئول به بیمار دارو بدهد.
2. داشتن چه نوع مهارت‌ها و صفاتی برای یک کمک پرستار ضروری است؟
پاسخ: مهارت‌های ضروری برای یک کمک پرستار شامل توانایی برقراری ارتباط موثر، صبر و دقت در انجام وظایف، داشتن توانایی تصمیم‌گیری سریع و همچنین همدلی و حساسیت نسبت به نیازهای بیمار می‌باشد.
3. آینده شغلی یک کمک پرستار چگونه است؟
پاسخ: با توجه به افزایش جمعیت سالمند و نیاز روزافزون به مراقبت‌های بهداشتی، آینده شغلی کمک پرستاران بسیار روشن است.